Whiskyverslag nummer acht: Nikka Whisky From The Barrel

Masataka Taketsuru.

Vrienden, als bevangen door een nieuwe grote liefde en derhalve (tijdelijk) blind voor allerhande overige gedistilleerde verlokkingen, wijd ik dit verslag andermaal aan een Japanse whisky: Nikka Whisky From The Barrel.

Deze whisky maakt al jaar en dag onderdeel uit van onze whiskyproeverij en alleen dit feit roept al om haar eens nader te beschouwen en te beschrijven. Het is echter ondenkbaar om verder te gaan zonder eerst nader kennis te maken met Masataka Taketsuru, een van de grondleggers van de Japanse whiskycultuur. Schier onmogelijk is het mij de loftrompet niet te laten schallen wanneer ik deze man bespreek; vergeef mij enig overmatig gebruik van superlatieven. Ach laat ik gelijk beginnen; zelfs zijn naam is mooi: Masataka Taketsuru. Zucht.

De jonge onderzoeker

Het is juli 1918 wanneer de dan 24-jarige Masataka vanuit Japan de lange reis via San Francisco en later van New York naar Liverpool de Atlantische oversteek maakt. Niet lang erna vestigt hij zich in Glasgow en schrijft zich in aan de plaatselijke universiteit en tevens aan de 'Royal Technical College'. Realiseert u zich dat dit soort reizen en buitenlandse studies in die tijd uitzonderlijk zijn en zeker voor de zeer gesloten Japanse gemeenschap. Onze held is dan ook niet zomaar op pad gestuurd maar in opdracht van zijn werkgever Kihei Abe die destijds een grote producent was van industrieel alcohol en westers geïnspireerde drankjes.

Masataka, van wie werd verwacht dat hij de sakehandel van de familie zou voortzetten, studeerde chemie maar stapte over op de studie fermentatie aan wat nu de universiteit van Osaka is. Het is in deze tijd dat zijn interesse voor westerse dranken wordt gewekt en hij ontmoet in dezelfde periode Abe die hem in 1917 een baan aanbiedt. Masataka heeft te kennen toegegeven dat hij eerst ervaring wil opdoen in een westers distilleerderij alvorens voor zijn vader te gaan werken en Abe ziet in hem de juiste man om het nodige veldwerk te verzetten. De zakenman in Abe onderkent namelijk al vroeg het commercieel potentieel van de groeiende populariteit van Schotse whisky's en meent dat de Japanse consument binnenkort zijn buik vol heeft van de tot dan in Japan geproduceerde ersatz-whisky. Hij vat het plan op om in Japan whisky te maken naar Schots voorbeeld en zendt onze held uit naar Schotland om whiskyproductie te (be)studeren en het geheim ervan mee terug naar huis te nemen; zogezegd 'to steal the fire'.

The Manufacture of Spirit

Het is inmiddels 1919 als Mastaka van Glasgow naar Elgin afreist om bij J.A. Nettleton in de leer te gaan. Laatsgenoemde had hét standaard naslagwerk 'The Manufacture of Spirit' geschreven en Masataka hoopt dat deze hem niet alleen zal onderwijzen maar hem ook wil helpen bij het vinden van een stageplaats. Helaas kan Masataka de hoge kosten van de studie niet betalen en besluit zelf op goed geluk een aantal distilleerderijen te benaderen teneinde toch een stageplak te vinden.

Reeds bij zijn tweede poging wordt hij uitgenodigd om bij de inmiddels geroemde Longmorn-distilleerderij in de leer te komen en dit bovendien geheel gratis. Hij verblijft er slechts vijf dagen maar wordt door het gastvrije management en medewerkers uitgebreid ingewijd in de geheimen die schuil gaan achter het distilleren van het Schotse levenswater. Verder wordt hem het belang van het gebruik van de juiste (sherry)vaten en de toepassing van karamel bijgebracht.

Masataka wilde ook ervaring opdoen met het produceren van 'grain' whisky en wist zich van een stageplek van twee weken bij de Bo'ness-distilleerderij te verzekeren waar hij met een 'Coffey still' leerde omgaan. Hij vermaakte zich er dusdanig dat hij om een week verlenging van zijn stage vroeg en kreeg deze prompt toegewezen. De extra tijd werd gebruikt om alles te leren over vergisting hetgeen naadloos aansloot op zijn eerdere studie in Japan.