Whiskyverslag nummer zes: Filliers 10 jaar oude single malt whisky.

België, een land diens naam bij mij terstond herinneringen aan lang vervlogen dagen van 'de televisie' oproept. Ooit had men slechts toegang tot enkele Nederlandse zenders dat volgens mij pas in de jaren tachtig werd uitgebreid met de komst van een klein aantal buitenlandse stations. Wanneer men geluk had en er voldoende mist hing dan dreven soms zelfs in flarden Engelse uitzendingen de woonkamer binnen. Misschien ontving men de uitzendingen van de BBC juist als het niet mistte? - het is inmiddels al zolang gelee dat ik mij de precieze ontvangstomstandigheden niet geheel kan herroepen.

Wat de Belg geeft

Ik kan mij echter wel glashelder voor de geest halen dat eens tijdens een visite aan een toenmalig buurman hij bij gebrek aan voldoende gespreksstof de verrekijker aanzette en de televisiekanalen (toen nog met een lomp semi-mechanisch apparaat) afzocht naar verlossend vertier. Hij liet zich daarbij de woorden 'eens zien wat de Belg geeft!' ontvallen. 'Eens zien wat de Belg geeft'; een uitspraak die mij tot heden om de een of ander reden is bijgebleven. De buurman zelf, zoals ook zijn naam en gezicht zijn inmiddels voorgoed aan mijn geheugen ontsnapt. Zijn woorden echter staan in mijn geheugen gegrift op een plek waar ooit ruimte was voor nuttige informatie. 'Eens zien wat de Belg geeft'. Tiens.

Kamagurka en whisky

Inmiddels zijn wij, u en ikzelf ruim dertig jaar verder en zijn we ons hopelijk allen bewust van wat de Belg geeft: een Kamagurka, een blaasinstrument, een zuiverder gebruik van onze taal dan van bij ons en een diepgeworteld bourgondische levensinslag. Dit laatste komt onder andere tot uiting in een keuken vol smaak waarin grote hompen boter worden gebruikt bij de montage en er bijkans niet voldoende koeien zijn om de daarnaast nog broodnodige room te produceren. Grote smaken vindt men ook in de sterk op traditie leunende bieren van diverse wereldbefaamde Belgische trappistenkloosters en wat te denken van de jenevers van de vele stokerijen die het land rijk is. Nu laten de Belgen ons ook kennismaken met grote smaken in whisky.

De jenevers van Filliers en dan met name de langdurig op vat gerijpte exemplaren hebben reeds lang geleden een plek in mijn hart veroverd en de kans om een single malt whisky van dit reeds in 1792 opgerichte bedrijf op uitnodiging te proeven heb ik meteen en met beide handen stevig vastgegrepen. Tot zover de opmaat. Graag nu uw aandacht voor het verslag.

Enige tijd geleden ben ik door ontwerpbureau Design Bridge hier ter stede, gevraagd de 10 jaar oude, volledig op sherryvaten gerijpte Filliers single malt whisky te analyseren en vervolgens van mijn bevindingen ter kantore kond te doen. Men had in opdracht van Filliers de fles en het verpakkingsmateriaal ontworpen en wilde dit tijdens de onthulling van het uiteindelijke product vergezeld laten gaan van een whiskypresentatie. Ik voel mij nog immer gevleid dat men hierbij juist naar mij uitreikte.

Faux leren riempjes

Een goede week voor het evenement kreeg ik een fles geleverd en heb ik dit cadeau ogenblikkelijk uitgepakt. Ik zag meteen dat het niet aan de verpakking kon liggen wanneer dit product niet het beoogde succes zou oogsten. Een prachtige zeskantige omdoos met drie vensters verhult deels een robuust en elegant ogend ronde fles die men aan de stijl en vormgeving die in het begin van de vorige eeuw met name in Europa opgeld deed. Denkt u hierbij bijvoorbeeld aan art deco. De omdoos is verder middels drie faux leren riempjes met drukknopen aan de basis waarop de fles rust bevestigd. Wat een trouvaille. De fles zelf heeft een glazen stop die op de kurk is vastgezet en ik vermoed hierin helaas een ontwerp of productiefout. Nu reeds is zowel bij mijn privé exemplaar als bij de eerste fles in Café ZILT de stop losgekomen van de kurk. Ik hoop op een ongelukkig toeval maar nadere inspectie van de onderdelen doet mij vermoeden dat er meer aan de hand is. Niet getreurd echter want de whisky zelf is verrukkelijk en nodigt uit de inhoud van de fles fluks en in goed gezelschap op te drinken. Wat doet de afsluiting er dan nog toe.

Oloroso en Pedro Ximenez vaten

Uiteraard heb ik alvorens te proeven het nodige huiswerk gedaan. Een uitvoerig gesprek met Kjell Dursin, de 'brand manager' van Filliers (hoe omschrijft men zijn beroep in België?), behoorde ook tot de mij zelf opgelegde taken. Van Kjell leerde ik onder andere dat de gebruikte gerst van Franse bodem komt en in België wordt gemout. De gebruikte gist is gelijk aan datgeen men bij de productie van de Filliers-jenevers gebruikt en de whisky wordt voor de volle rijpingstijd op gebruikte Oloroso- en Pedro Ximenez-sherryvaten gelagerd. In welke verhouding de whisky uit de diverse vaten wordt gemengd is een (bedrijfs)geheim dat niet werd prijsgegeven. Met betrekking tot de inkoop van de diverse vaten leerde ik dat er wordt samengewerkt met de Schotse Tamdhu-, Glengoyne- en Glenfarclas-distilleerderijen. Dit zijn zeker niet de minsten in de whiskywereld en is een aanwijzing dat men bij Filliers veel aandacht besteed aan de inkoop van het juiste hout.

Natuurrubberen mondgevoel

Eindelijk dan mijn inhoudelijke verslag van de Filliers 10 single malt whisky. Prachtig diep roodkoper tot amber van kleur hangt ze stevig aan het glas. Het duurt lang voor de benen afdalen en het hieruit voortvloeiend vermoeden dat we hier met een zeer volle whisky te maken hebben wordt in alle facetten waargemaakt. In de neus ontwaar ik onder anderen rozijnen, sinaasappel, citrusschil en peer (?) met verder sinaasappelbloesem en kamperfoelie. De Oloroso-vaten geven wat eau de vie van vruchten en houtige toetsen als ceder, walnoot kruidnagel en een oud sigarendoosje. Dat belooft wat voor de smaak en lieve lezers, die is ruimschoots aanwezig. Gebotteld op slechts 43% begint ze meteen en voluit met sinaasappel en bittere chocolade (denkt u aan Jura), dan volgt eau de vie van vruchten, een plezant ondersteunend kruidentoetsje volgt en de 'mid flight' eindigt in een walnootbittertje met witte peper als sluitstuk. Dan de afdronk; deze is zeer lang waarin aanvankelijk witte peper lijkt te overheersen. Uiteindelijk vervalt ze in een vreemd maar zeer aangenaam natuurrubberen mondgevoel met weer een klein kruidje op de koop toe. Het schijnt mij toe dat er iets van zwavel in de eerste smaak en afdronk de kop opsteekt maar dit slechts als een onverwacht en plezante ondersteuning. Wellicht verwar ik het met een mij nog onbekend kruid.

Ik ben meer dan aangenaam verrast door dit prachtig stuk ambacht. Het distillaat zelf is goed en heeft genoeg karakter om overeind te blijven in vaten die evident van goede kwaliteit zijn en derhalve veel smaak genereren. Er is een mooie balans tussen de neus, de smaak en de afdronk; iets dat ik ook in minder mooie whisky's altijd weet te waarderen.

Duidt u mij niet euvel wanneer ik meen een antwoord voor u klaar te hebben indien u worstelt met vragen als Waar komen wij vandaan? Waartoe dient ons bestaan? en bovenal Waar kan ik heen? Nu, me dunkt dat het antwoord op de laatste vraag thans u nu ook voor de hand ligt. U gaat spoorslags naar de dichtstbijzijnde slijter om een van de slechts tweeduizend beschikbare flessen te bemachtigen.